Wil jij een groeimindset stimuleren, verandering omarmen, een cultuur van innovatie creëren, mensen zich sneller zien aanpassen in het digitale tijdperk of het niveau van betrokkenheid en eigenaarschap verhogen? Veel leiders over de hele wereld laten dagelijks hun hersens kraken over deze uitdagingen, vaak tot frustratie van zichzelf en anderen. Hoe zou jouw leven eruitzien als je deze stress zou kunnen verminderen?
Crossculturele ervaringen en culturele barrières
Ik heb het genoegen gehad om in 32 verschillende landen te werken, heb bijna 4 jaar in Singapore gewoond, ben terug verhuisd naar Europa (Duitsland) en uiteindelijk naar mijn geboortestad Maastricht tijdens de Covid-19 crisis. Ondanks mijn cross-culturele ervaring, die ik in de loop der jaren heb opgedaan in onder andere Europa, het Midden-Oosten, Azië en Amerika, liep ik bij terugkeer naar mijn thuisbasis toch tegen een paar culturele muren aan. De cultuur waarin je bent opgegroeid, dat kan toch niet zo moeilijk zijn?
Empathie als sleutel tot cultureel begrip
Om de oplossing te vinden, dacht ik terug aan mijn ervaring in Singapore. Ik kan gemakkelijk een mooie lijst maken van situaties die op sommige momenten frustrerend waren, maar hilarisch als ik eraan terugdenk. Ik vroeg mezelf af hoe ik de culturele barrières waarmee ik te maken kreeg overwon en ging terug naar het moment waarop ik schakelde. Op dat moment had ik geconcludeerd dat ik me had gericht op het begrijpen van de cultuur en me daaraan probeerde aan te passen… zonder het succes dat ik zocht.
De kracht van empathie in menselijk verbinding
Vaak dacht ik: “Vroeger was ik hier goed in! Wat is er aan de hand?” Ik concentreerde me op culturele elementen, probeerde ze te begrijpen en ernaar te handelen. Ik kon me echter niet inleven in elk individu dat ik ontmoette. Dit inzicht is de sleutel geweest tot een veel gelukkiger leven. Ik richtte me meer op de mensen om mij heen, luisterde naar hen om hun drijfveren en motieven te begrijpen, de wereld door hun bril zien. Zonder het per sé eens te zijn met hun of hun gedrag te kopiëren. Zodra mensen wisten dat ik hun behoeften, gevoelens, uitdagingen en angsten begreep, kon ik bruggen bouwen en dingen in beweging zetten. Het hielp mij om authentiek te blijven, zelfs in moeilijke situaties.
Het leerproces van empathie
De troostende wetenschap die ik had, was dat ik elke dag zag hoezeer de leiders met wie wij werkten met hetzelfde worstelen. Ik was niet de enige die ‘de weg uit de woestijn’ probeerde te vinden.
Empathie begrijpen en toepassen
Veel leiders die ik ontmoette noemden empathie geen soft skill, maar eerder een softe manier van leidinggeven. Het is wel fair om te zeggen dat al deze leiders, die mij probeerden te overtuigen van deze manier van kijken, nooit de ware kracht van empathie gezien of gevoeld hadden. Het is begrijpelijk dat je denkt dat empathie alleen maar ‘soft’ is, als je uitsluitend voorbeelden hebt gezien van mensen in jouw omgeving die empathie verwarren met sympathie. Een eye-opener voor velen van ons is het besef dat jij je volledig in iemand kunt inleven, echt kunt begrijpen waarom iemand iets denkt, voelt, zegt of doet zonder het ermee eens te hoeven zijn. Mensen zullen dat graag accepteren, want jouw goedkeuring of validatie is niet hun doel, ze willen eerder gehoord en begrepen worden.
Empathie als vaardigheid
Vaak krijg ik de vraag: “Kun je leren je in te leven of is dit alleen weggelegd voor de happy few die zo geboren zijn?” Niet iedereen zal de gouden medaille winnen op de Olympische Spelen, maar je kunt hier beter in worden door focus en training. Je kunt beter worden in het stellen van de juiste vragen, je kunt meer tijd en moeite investeren in luisteren, je bent in staat om meer begrip te krijgen, dus empathie kan geleerd worden.
Empathie in actie
Dan zijn we er nog steeds niet helemaal. Het stopt niet bij het begrijpen van een persoon en ervoor zorgen dat de ander zich gehoord en begrepen voelt. Je kunt jezelf afvragen: “Ik verplaats me in de ander, en wat nu?” Er moet een vervolgactie zijn, met alleen begrijpen en verdergaan laat je iemand nog steeds op dezelfde plek achter. Wat kun jij allemaal doen om iemand te ondersteunen en te helpen met alle inzichten die je hebt opgedaan? Als je de barrière begrijpt, kun jij de volgende stappen effectief verkennen. Maak gebruik van de inzichten die je hebt verkregen en het vertrouwen dat je hebt opgebouwd, doe er iets mee!
Empathie in leiderschap: een continu proces
Het inleven in mensen en het nemen van actiegerichte vervolgstappen is een continu proces. Niet huilen met de wolven, maar stevige bruggen bouwen. We kunnen allemaal de stap zetten van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam in het inleven in mensen. En ook al ga jij van een geweldige plek om te zijn (ik weet niet dat ik iets verkeerd doe) naar de slechtste plek om te zijn (ik ben me ervan bewust dat ik hier iets verkeerd doe), het is dat aanvankelijke pijnlijke besef dat jou kan motiveren en helpen om bewust competent te worden. Uiteindelijk zul je ontdekken dat je bijdraagt aan het creëren van een geweldige omgeving voor velen.